Son yılların yükselen değeri, gerek hayvancılık ve arıcılık; gerekse glüten intöleransı bulunan hastalıklarda besin kaynağı olan tüketilen Karabuğday (Fagopyrum esculentum moench) artık İlimizde de yetiştirilmeye başlanacak.

İl Müdürlüğümüz Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürlüğü personeli tarafından hazırlanan "Kastamonu Merkez Kuzyaka Karaçomak Havzasında Karabuğday (Fagopyrum esculentum moench) Yetiştiriciliği ve Yayımı " Projesi Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylandı. Proje ile Karaçomak Havzası Köylerinden başlamak üzere Karabuğday (Fagopyrum esculentum moench) Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması hedeflenmiştir. Uluslararası Bahri DAĞDAŞ Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Sarıkonak Kadın Kooperatifi ve Özel Bireyler ve Aileleri Dayanışma Derneği' nin paydaş olduğu proje 1 (BİR) yıl süreli olup, İl Müdürlüğümüz Koordinatörlüğünde yürütülecektir.  Çalışmada İl Müdürlüğümüz adına KTV Şube Müdürü Uğur ERTOP, Ziraat Mühendisleri Ömür ONUR ve Neriman DELGE Proje Koordinatörü; Uluslararası Bahri DAĞDAŞ Tarımsal Araştırma Enstitüsü PERSONELİ Dr.Ahmret GÜNEŞ ve Mehmet Naim DEMİRTAŞ Araştırma ve Yayım Koordinatörü;  Sarıkonak Kadın Kooperatifi adına Yönetim Kurulu Başkanı Mihriban TÜFEKÇİ; Özel Bireyler ve Aileleri Dayanışma Derneği ADINA Dernek Başkanı Seyhan ŞAHİN yer alacak olup, tüm çalışmalar 2021 yılı için Karaçomak ve Havzasında yürütülecektir.

Karabuğday (Fagopyrum esculentum Moench.) dünyanın birçok ülkesinde üretilen, fakat önemi ve yaygınlığı gün geçtikçe artan, uluslararası ticarette yeri olan, Polyganeceae familyasına ait tek yıllık bir bitkidir. Ülkemizde yaygın tarımı yapılmamakta olup başta Çin, Rusya, Kazakistan, Polonya, Kanada, Japonya, Fransa, ABD, Ukrayna gibi ülkelerde yetiştiriciliği yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Başlıca olarak, insan beslenmesinde (unu, danesi ve gövde kısımları), hayvan beslenmesinde, bal bitkisi olarak arı beslenmesinde, yeşil gübre ve toprak düzenleyicisi olarak, diyet bitkisi ve tıbbi bitki olarak (özellikle rutin elde edilmesinde), boya sanayinde doğal boya yapımında kullanılmaktadır. Çiftçilerimiz için pazar değeri olan alternatif bir bitkidir. Unu ve danesinin içeriği bakımından çölyak hastaları rahatlıkla kullanabilmekte ve yeşil kısımları rutin eldesi bakımından bugün dünyanın en iyi bitkisidir. Rutin vitamini tıpta kalp damar hastalıklarında kullanılmaktadır. Gübre isteği çok az olup, verimsiz topraklarda bile 3-3.5 ayda ürün verebilen bir bitkidir. Ülkenin her tarafında ekonomik ve kolayca yetişebilecek, pazar değeri olan yeni bir ürün tarıma kazandırılacaktır.

Bu ürün tüm insanların özellikle de Otizm Spektrum Bozukluğu bulunan bireylerde, diyabet, çölyak, kalp ve damar hastalığı gibi hastalıkları bulunan kişilerin rahatlıkla ve sağlıklı bir şekilde kullanabileceği un ve tane sağlayacaktır. Yine tane ve değirmen artıkları hayvan beslemede kullanılabilecektir. Arıcılığın gelişimine katkı sağlayacak iyi bir bal özü bitkisidir.

Karabuğday bitkisinin oldukça uzun bir çiçeklenme periyodu bulunmasından dolayı bal arıları için nektar toplama döneminde çok cazip bir bitkidir. Kastamonu da arıcılık ve bal üretimi son yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Ayrıca projenin uygulanacağı bölge olan Kuzyaka Bölgesinde bulunan Karaçomak Barajı Havzası organik tarım bölgesi ilan edilmiş ve gerekli çalışmalar yapılmıştır. Bölge Organik Tarıma müsaittir. Dolayısı ile hem organik karabuğday ürünleri elde edilecek hem de bölge de organik arıcılığın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, çiftçimiz için önemli bir gelir kapısı olması karabuğday bitkisini daha özel kılmaktadır. Karabuğday sadece insan beslenmesinde değil hayvan beslenmesinde de önemli bir yem bitkisidir. Yem rasyonlarına 1/3 oranında ilave edilmektedir.

Tıpta başta kalp damar hastalıklarında kullanılan ekonomik değeri yüksek olan rutin bileşiğini en fazla bulunduran ve elde edilebilen bitki olup eczacılık açısından değer kazandıracaktır. Karabuğdaydan elde edilecek ürünler sayesinde ithalattan ihracata doğru bir yön değişikliği olacak ve ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır. Sulanan yerlerde ikinci ürün olarak ekimi yapılabilecektir. Böylelikle arıların tüm sezon boyunca ihtiyaç duyduğu, nektar akışının kesintiye uğramaması, arıların kışa hazır ve daha dayanıklı girebilmesi sağlanacaktır. Kısacası uygulanacak Proje ile;

Yurt dışında yaygın olarak üretimi yapılmasına karşın, ülkemizde çok tanınmayan, ihtiyacı karşılayacak düzeyde üretim yapılamayan ancak özellikle glütensiz ürünlerin üretiminde daha sık tercih edilen karabuğday üretimi yaygınlaştırılarak, bölgede geleneksel tarım ürünlerine bir alternatif oluşturulacaktır.  Ülke ihtiyacının karşılanması adına, öncelikle Merkez İlçede daha sonra diğer ilçelerde kurulacak demonstrasyonlarla çiftçilerimize örnek oluşturularak farkındalık yaratılacak,  üretimi yaygınlaştırılarak ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır. Kuzyaka Karaçomak Havzasında bulunan köylerde yaşayan çiftçilerimizin katma değeri yüksek ürün çeşitleri ile uygulamalı olarak tanıştırılması ve gelir düzeyinin arttırılması hedeflenmiştir.  Çiçeklenme döneminin uzun, bal özü yönünden zengin olması nedeni ile çiçeklenme sıkıntısının olduğu dönemlerde arıcılar için çok iyi bir alternatiftir. Balı çok kalitelidir. Bitkinin yapısında bulunan Rutin (P1 Vitamini) maddesi balada geçmektedir ve kalp damar sağlığı için çok faydalıdır.  Kuzyaka Karaçomak Havzasında bulunan kısıtlı miktarda sulanabilir arazi bulunmaktadır. Ayrıca yetiştiricilik açısından iklim kısadır. Kısa sürede yetişmesi ve Temmuz ayında ekilebilmesi; ikinci ürün yetiştirilmesine pek uygun olmayan bölge için boş kalan arazilerin değerlendirilmesi ve ikinci ürün alınması için iyi bir alternatiftir. Karabuğdayın çiçeklenmesi arıların kış hazırlığı zamanına denk geldiğinden, arıların kışa daha hazır ve dayanıklı girmesine neden olacaktır. Türkiye'nin ilk ve tek tescillenmiş çeşitleri olan Güneş ve Aktaş çeşitleri Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından 2014 yılında tescillenmiştir. Bu çeşitlerin iklim koşulları benzerlik gösteren geçit iklimine haiz ilçelerde (Devrekani, Seydiler, Şenpazar, Pınarbaşı, Azdavay, Daday, Taşköprü) çiftçilerimize tanıtılması, tarımının yaygınlaştırılması, yerli tohum üretimimizin artması, glüten içermemesi yönünden Otizm Spektrum Bozukluğu bulunan bireyler, diyabet, çölyak, kalp ve damar hastaları için yeni, besin değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesi amaçlanmakta ve hedeflenmektedir.

İl Müdürlüğü olarak Projemizin İlimiz için hayırlı olmasını, bölge halkı için yeni bir geçim kaynağı olmasını temenni ediyoruz.